Mast rake uitgelegd

Ga googlen en je komt veel tips en meningen tegen over de mast rake voor de windfoil of wingfoil. In dit artikel leggen we uit wat de basis gedachte is van het veranderen van de hoek van de fuselage t.o.v. de bodem van het board en het naar voren of naar achteren kantelen van de mast.

Mast rake aanpassen, wat bedoelen we eigenlijk?

Er wordt vaak gesproken over de ‘mast rake aanpassen’. In de meeste gevallen bedoelen de meeste foilers ‘de hoek van de fuselage/front wing t.o.v. de bodem van het board aanpassen’. Uiteraard verander je de hoek van de fuselage/front wing door de mast naar voren of naar achteren te kantelen. Maar het is met name de verandering van de hoek van de fuselages/front wing t.o.v. de bodem van het board wat de grootste impact maakt. En omdat er bij het naar voren of naar achteren bewegen van de mast 2 aspecten veranderen, hanteren we voor de uitleg graag 2 verschillende termen:

• 1) Aanpassen hoek van de fuselage/front wing t.o.v. de bodem van het board
• 2) Mast rake aanpassen

1. Aanpassen van de hoek van de fuselage/front wing

Het aanpassen van de hoek van de fuselage/front wing t.o.v. de bodem van je board heeft tijdens het foilen op 3 momenten grote impact;

• 1. Op het moment dat je board nog op het water drijft, dus de fases van dobberen naar planeren en op de foil komen
• 2. Tijdens het wingfoilen of windfoilen
• 3. Momenten van een nose drop ;(

1.1 Fase waarin board op het water drijft

In deze fase van weinig snelheid is het board leidend en gaat deze horizontaal door het water. Bij een positieve* hoek wordt de foil naar beneden getrokken (afbeelding 1). Pas vanaf een bepaalde snelheid (op het moment dat de foils voldoende lift gaan genereren) wordt de punt van het board naar boven gedrukt en gaat de wingset horizontaal door het water. In veel gevallen is dit het moment dat je daadwerkelijk los van het water komt. Tot die tijd blijft het board langer aan het water plakken doordat de foil naar beneden wil en het board dus vaster op het water drukt. Daardoor kom je minder snel op de foil. Je hebt dus méér wind nodig om op de foil te komen. Bij een negatieve/negatievere hoek (afbeelding 2) kom je dus makkelijker op de foil, doordat de foil de neiging heeft om naar boven te gaan en als het ware het board omhoog drukt.

* De hoek wordt altijd gemeten aan de voorzijde van de mast en vergeleken met de fuselage (vaak) direct achter de front wing.

1.2 Fase waarin je aan het foilen bent

Als je aan het foilen bent, dan is de foil leidend en gaat deze horizontaal door het water. Bij een positieve rake (afbeelding 1.1.) wijst de punt van je boardje iets omhoog. De meeste foilers ervaren dit als een ‘fijn’ gevoel (in tegenstelling tot de situatie waar de neus van het board continu naar het water wijst). Doordat de punt iets omhoog wijst, gaat er ook meer wind onder het board door dan dat er overheen gaat. Hierdoor krijg je meer lift. Dit geeft ook meer power. Ook al is de hoek maar heel klein, toch sta je iets comfortabeler als je achterste voet iets lager staat dan je voorste voet. Zeker met halve wind foilen merk je dat.

Bij een hoek van 0 graden of lager heeft de neus van het board tijdens het foilen de neiging om naar beneden te gaan (afbeelding 2.1), doordat er meer wind over de bovenkant van het board komt. Dit voelt vaak ook under powered. Ook sta je gevoelsmatig minder ‘in control’. Bij windfoilen proberen veel foilers dit te compenseren door het zeil ver naar achteren te kantelen. Een wingfoiler zal de neiging hebben om meer naar achteren te staan of iets achterover te hangen.

1.3. Moment van een nose drop

We kennen het allemaal, de welbekende nose drop. In veel gevallen heb je nog snelheid genoeg om te blijven foilen, maar door uiteenlopende redenen verliest de foil de lift om het board in de lucht te houden. Echter, zodra het board het water raakt (en er vaak nog steeds voldoende snelheid is), zal de foil weer de neiging hebben om horizontaal door het water te gaan. Als de hoek van de wingset t.o.v. het board groot genoeg is, wordt het board heel makkelijk weer omhoog geduwd (afbeelding 1.1.). Als de hoek 0 graden of lager is, remt het board juist heel erg af en plakt hij op het water (afbeelding 2.1.). Ook weer omdat de foil graag horizontaal door het water wil gaan. Vaak eind je dan als foiler een aantal meters voor je board in het water.

Je voelt hem wel aankomen: met golven en harde wind wil je graag dat je voldoende power hebt, comfortabel staat en dat het boardje afketst van het water als de neus een golf raakt of een nose drop maakt. En dit is precies de reden waarom veel PWA foilers en ook IQfoil foilers met meer wind met een grotere hoek willen foilen.

2. Mast rake aanpassen

Zoals hierboven al aangegeven, wordt de hoek van fuselage/front wing aangepast door de mast naar voren of naar achteren te kantelen. Echter, door het naar voren of naar achteren bewegen van de mast wordt ook de positie van de wings t.o.v. het board veranderd (afbeelding 3). Dit heeft dan ook effect op waar het liftpunt zit.

Voorbeeld: Stel je hebt een mast van 95 cm en je verandert de hoek van de mast met 1,5 graad, dan schuift de wingset ongeveer 1,5 tot 2 centimeter naar voren of naar achteren. Dit merk je tijdens het foilen heel goed.

2.1. Met weinig wind meer lift

Met weinig wind wil je meer lift hebben om snel op de foil te komen en goede power te hebben om in low wind condities zo hard mogelijk te gaan. Door de mast iets naar voren te kantelen, komt de wingset ook meer naar voren te staan waardoor je meer lift en power ervaart in de foil. Windfoilers ervaren vaak ook meer power in het zeil. Een wingfoiler zal de neiging hebben om iets verder naar voren te staan. Als er voetbanden op het boardje zitten, kan het beste de complete foil iets naar achteren geplaatst worden. De risico’s van nose drops zijn met weinig wind ook minder groot, dus vanuit dat perspectief heb je ook een minder grote hoek van de fuselage/front wing nodig.

2.2. Met veel wind meer controle en minder lift

Door met meer wind de mast naar achteren te kantelen, komt de wingset ook verder naar achteren. Hierdoor gaat het liftpunt ook naar achteren, heb je meer controle hebt en kun je iets relaxter naar achteren hangen. In deze omstandigheden is het vaak geen probleem om makkelijk op de foil te komen, dus met meer wind is een grotere hoek ook geen probleem. Een wingfoiler zal de neiging hebben om iets verder naar achteren te staan. Als er voetbanden op het boardje zitten, kan het beste de complete foil iets naar voren geplaatst worden. Met meer wind/golven is het risico op nose drops ook groter, dus is een grotere hoek van de fuselages/front wing ook fijn.

Doet het trimmen van de back wing niet hetzelfde?

Ja en nee. Ja, want door de hoek van de back wing te vergroten krijg je tijdens het foilen meer lift en zal de neus ook iets de neiging hebben om omhoog te komen. Enkel hoe harder je gaat, deste meer lift je krijgt. Dat effect heb je met het aanpassen van de rake van de mast bijna niet.

Aan de andere kant met een lage snelheid (vaak als je nog niet op de foil bent) is de impact van een aangepaste hoek van de back wing nog niet zo groot, terwijl een kleinere rake van de mast dit wel heeft.

Daarnaast hebben we met een aantal windfoils gevaren met een standaard rake van 0 graden, waarbij het trimen van de back wing niet het benodigde effect, maar het aanpassen van de rake van de fuselage/wings wel. Toen voelde we pas een balans in de set en stonden we comfortabel. In dit geval ondersteunde het tunen van de back wing wel het beoogde effect.

Wat is de juiste hoek?

Er bestaat geen ‘juiste’ hoek. De meest optimale hoek is afhankelijk van:

• De bodemshape en lengte van het board
• De omstandigheden waarin je vaart
• Hoe belangrijk het is om snel/makkelijk op de foil te komen
• Eigen gewicht en ‘foilstijl’

Kun je iets van een vuistregel geven?

In de IQfoil klasse wordt meer gevarieerd met de rake dan bij de PWA, simpelweg omdat ze in de IQklasse in veel meer verschillende omstandigheden foilen. Van vlakwater met 6 tot 8 knopen tot 3 meter hoge golven met 24 knopen of meer. Veel IQfoilers foilen met een rake die varieert tussen de 1,5 en 3,0 graden. In de PWA varen ze vaker met meer wind en met meer golven. De meeste riders foilen met een rake van tussen de 3 en 3,5 graden.

Het bovenstaande is een mooi vertrekpunt, maar houdt er wel rekening mee dat voor zowel de IQfoilers als de PWA riders het snel op de foil komen over het algemeen geen issue is! Dit heeft er alles mee te maken dat in wedstrijden de riders al ver voor de start al lang op de foil zijn en ze er ook vanuit gaan dat ze tijdens de races op de foil blijven of na het overstag met 1 of 2 pompslagen weer op de foil komen.

Met windfoilen vinden wij het fijn om met weinig wind met coarse racen (tot ca 12 knopen) halve wind en down wind met een rake van rond de 2 graden of meer foilen. Terwijl we juist upwind met dezelfde wind liever iets minder dan 2 graden hebben. Dit geeft nl meer druk op de achterste voet en kunnen we beter upwind pushen. Met slalomfoilen gebruiken we bij voorkeur een rake tussen de 3,0 en 3,5. Dit geeft meer controle en we staan relaxter.

Met het wingfoilen foilen we op korte boards (< 5 foot) met een hoek van 1,5 graad en met wat langere boards (vaak ook met minder wind), gebruiken we geen rake spacer. Bij sommige wingfoil masten is de rake dan tussen 0 en 1 graad. Met weinig wind is makkelijk en snel op de foil komen erg belangrijk. Nose drops met een langer board zijn vaak goed op te vangen, dus dan is een grote rake ook niet nodig.

Hieronder een tabel met een algemene richtlijn als vertrekpunt. Nogmaals er is geen ‘beste’ of goed of fout. Ga hiermee zelf aan de slag en ontdek wat voor jou het beste aanvoelt.

Hoe de rake te meten?

Voor het meten van de rake van de fuselages/wings kun je een app gebruiken zoals Bubble of een handig apparaatje aanschaffen. Stap 1 is om direct VOOR de mast de hoek op nul te zetten (app of apparaatje resetten) en vervolgens de telefoon of het apparaatje op een vlak gedeelte direct achter de front wing te plaatsen. Het getal dat je zit is de hoek van de fuselages/front wing t.o.v. de bodem van je board.

Tools om rake aan te passen

Voor de diverse type foils zijn er diverse sets verkrijgbaar waarmee je de hoek van de mast kunt veranderen en fixeren.